OMEGA NAVİGASYON SİSTEMİ

• 28.09.2022

OMEGA NAVİGASYON SİSTEMİ

 OMEGA kısaca bahsetmek gerekirse, Amerika Birleşik Devletleri tarafından altı ortak ülke ile iş birliği içinde işletilen ilk küresel menzilli radyo navigasyon (radyo seyrüseferi) sistemiydi. Bu sistem, gemilerin, denizaltıların ve uçakların, bir navigasyon alıcı birimi kullanarak, sekiz sabit karasal radyo işaretinden oluşan küresel bir ağ tarafından iletilen, 10 kHz ile 14 kHz aralığında çok düşük frekanslı radyo sinyallerini alarak kendi konumlarını belirlemelerini sağlayan bir navigasyon sistemiydi. Bir alıcının konumunun en az üç istasyondan alınan bir sinyalin yayılma süresindeki farklılıkların ölçülmesiyle hesaplardı. 1971 tarihinde faaliyete geçmiş ve 1997 tarihinde ise Küresel Konumlandırma Sistemi’nin lehine kapatılmıştır.Öncelikle radyo navigasyonlarının tarihi gelişimine bakarsak, 20. yüzyılda radyo sistemlerinin tanıtılması ve yaygınlaşması, ölçümlerin yapılabileceği mesafeleri de önemli ölçüde artırdı. Böyle bir sistem aynı zamanda ölçümlerde çok daha fazla doğruluk gerektiriyordu çünkü birkaç mil uzaktaki bir deniz fenerinde düzeltme yaparken bir derecelik bir açı hatası kabul edilebilir, ancak 300 mil (480 km) uzaklıkta bir radyo istasyonunda kullanıldığında sınırlı bir kullanımı olacaktır. Küçük sayılabilecek açı hatalarıyla düzeltmeler yapmak amacıyla çeşitli yöntemler geliştirildi ancak bunlar bile yalnızca kısa menzilli sistemler için kullanışlıydı.

Günlük hayatımızda kullandığımız radyo sistemlerini çalıştıran elektronikler çok hassas zaman gecikmesi ölçümleri ve yüksek doğrulukta mesafe ölçümleri yapabilme şansı tanıdı. Sorun, iletimin ne zaman başlatıldığını bilmekti. Verici ve alıcı genellikle aynı yerde olduğundan radar ile bu basitti. Sinyal gönderme ve yankı alma arasındaki gecikmenin ölçülebilmesi, doğru aralık ölçümüne de izin verdi. Diğer türlü kullanımlar içinse, örneğin hava navigasyonu için, alıcının sinyalin iletildiği net zamanı bilmesi gerekir. Bu özellikle o günün teknolojisini kullanarak mümkün değildi. O yüzden bunun yerine, sabit bir gecikmeden sonra ikinci bir sinyal için tetikleyici olarak iletilen iki sinyalden birisi kullanılarak iki istasyon senkronize edildi. İki sinyal arasındaki ölçülen gecikmeyi bilinen gecikmeyle karşılaştırarak, uçağın konumunun uzayda kavisli bir çizgi boyunca ilerlediği ortaya çıktı. Uzak mesafelerde bulunan istasyonlarda bu tür ölçümler yapıldığında, ortaya çıkan çizgiler iki konumda örtüşecektir. Bu konumlar normalde, ölü hesaplaşma adı verilen geleneksel navigasyon sistemlerinin yanlış konum çözümü sunmasını ortadan kaldırmasına izin verecek kadar uzaktı.

 Omega, 1968 tarihinde sekiz verici ve konumu sabitlerken 4 mil (6,4 km) hassasiyet elde etme özelliği ile geliştirilmesi için onaylandı. Her Omega istasyonu, üç adet çok düşük frekanslı (VLF) sinyal dizisi (10.2 kHz, 13.6 kHz, 11.333... kHz bu sırayla) ve sekiz istasyonun her birine özgü dördüncü bir frekans iletti. Her darbenin süresi (her darbe arasında 0,2 saniyelik boşluk aralıkları ile 0,9 ila 1,2 saniye arasında değişir) sabit bir düzende farklılık gösterir ve her on saniyede bir tekrarlanır; 10 saniyelik model, 8 istasyonun tümü için ortaktı ve kendisi yerel ana atom saati ile senkronize edilen taşıyıcı faz açısı ile senkronize edildi. Her 10 saniyelik darbeler, o zamanın Omega yayınlarında alfabenin ilk 8 harfi olarak belirlendi. Bir Omega alıcısı, üç istasyondan sinyal alarak ve sinyallerin faz karşılaştırması ilkesini kullanarak 4 deniz mili (7,4 km) içindeki bir konumu belirleyebilirdi. Sekiz istasyon zincirinden altısı 1971 tarihinde faaliyete geçtiğinde, günlük operasyonlar Norveç, Fransa Liberya ve Arjantin ile ortaklaşa bir şekilde Birleşik Devletler Sahil Güvenlik tarafından yönetildi. Japon ve Avustralya istasyonları ise bundan birkaç yıl sonra faaliyete geçti. Sahil Güvenlik ekibi iki ABD istasyonunu işletti: birisi Kuzey Dakota'dadaki LaMoure ve diğeri de Hawaii’de Oahu adasındaki Kaneohe. Küresel Konumlandırma Sisteminin (GPS) başarısı nedeniyle, Omega‘nın kullanımı 1990'larda ciddi bir oranda azaldı. Omega, 30 Eylül 1997 tarihinde kalıcı olarak kapatıldı ki zaten 26 yıllık hizmet ömrünün sonuna doğru Omega, özellikle sivil halk tarafından kullanılan bir sisteme dönüşmüştü. Kulelerin birçoğu kısa bir süre sonra yıkıldı. LaMoure istasyonu gibi bazı istasyonlar ise artık denizaltıların iletişimi için kullanılıyor.

 Omega İstasyonları:

- Bratland Omega Vericisi

- Trinidad Omega Vericisi

- Paynesville Omega Vericisi

- La Moure Omega Vericisi

- Chabrier Omega Vericisi

- Trelew Omega Vericisi

- Woodside Omega Vericisi

- Shushi-Wan Omega Vericisi

 Toplamda dokuz adet Omega istasyonu vardı ve sadece sekiz tanesi aynı anda çalıştırıldı. Trinidad 1976'ya kadar faaliyet gösterdi ve yerini Liberya aldı.